, , , , , ,

Bevrijdende gedachten

Nog een weekje tot aan het Kerstreces. Tijd voor wat bevrijdende gedachten ter reflectie op het afgelopen jaar én een goede start van 2024. Ik wens je alvast hele fijne dagen.

Onlangs stelde ik aan het begin van een keynote aan het publiek de vraag; ‘wie is er hard voor zichzelf?’ Vrijwel iedereen stak een hand op. Hoe zit dat bij jou? Het geeft toch te denken. We stellen niet alleen hoge eisen aan elkaar maar zeker ook aan onszelf. Dit ‘hard zijn’ gaat vrijwel altijd gepaard met mentale én fysieke spanning die, tenzij je het regelmatig helemaal oplost, maakt dat je langzaam maar zeker steeds minder goed gaat functioneren. Gelukkig kun je dit proces ook doorbreken en omkeren.

 

Zacht zijn voor jezelf? Hierom!

Goed om te weten; als je ontspannen bent dan ben je sneller, wendbaarder, veerkrachtiger, minder kwetsbaar en veel ontvankelijker voor je omgeving. Het is dan gelijk ook makkelijker om met feedback of kritiek om te gaan, eenvoudigweg omdat je het minder persoonlijk neemt. Je kunt beter luisteren en dat werkt direct door in de samenwerking met anderen waarbij jullie relatie ook meer ontspant. Fijn is dat! Zacht zijn betekent overigens niet slap. Het is juist een voorwaarde om superscherp en heel duidelijk te kunnen zijn.

 

Bevrijdende gedachten*

  1. Perfectie bestaat niet: durf fouten te maken. Het is veel belangrijker hoe je met een fout omgaat. Een fout die je goed herstelt is een stap vooruit.
  2. Naast je ratio heb je ook andere intelligentiebronnen. Op je gevoel vertrouwen is meestal raak.
  3. We hoeven niet overal om te strijden. Niet reageren en de ander even laten of gewoon je eigen actie kiezen (zonder schuldgevoel) zijn ook mogelijkheden.
  4. Je kunt een ogenschijnlijk ingewikkelde situatie vereenvoudigen door terug vallen op de principes**. Dan zie je door de bomen het bos weer.
  5. Hard werken is geen voorwaarde om gezien of gehoord te worden. Echt zijn volstaat. Wanneer je ontspannen en gecentreerd bent, gaat je omgeving zich vanzelf op jou richten.
  6. Altijd in balans zijn is een illusie. Onbalans is oké, want we kunnen dat simpel oplossen door een stapje terug te doen en onze balans te herstellen. Daarna kunnen we weer vooruit. Letterlijk en figuurlijk.

Misschien een wat ongewone tip om je te helpen ontspannen: stop iets zachts in je zak, zoals het pluisballetje op de foto hierboven, als herinnering aan het zo nu en dan even zacht zijn voor jezelf, elke keer als je eraan voelt. De afgelopen jaren heb ik er nogal wat uitgedeeld aan niet de minste leiders en andere professionals. Gewoon doen. Het werkt en het werkt heel direct. Ook voor grootmeesters …

 

Grootmeester in onbalans

‘Maar hoe kan het dat u altijd gecentreerd en in balans bent?’ werd Morihei Ueshiba (de grondlegger van de Japanse krijgskunst Aikido) ooit gevraagd. Heel even liet hij deze vraag tot zich doordringen. Hij streek even over zijn baard en zei toen: ‘Maar ik ben heel vaak uit balans. Alleen herken ik dat direct en weet dat heel snel te herstellen waardoor anderen dat kennelijk niet door hebben.’

 

* Bron: boek Business aikido (hoofdstuk 9, pagina 140).

**In Business aikido zijn 8 krachtige principes uitgewerkt waarmee je jouw succeskansen kunt vergroten vanuit ontspanning

/door
, , , , ,

‘Gewoon blijven doorademen’

Voor de een is het iets onbewusts, de ander maakt er een heuse studie van en weer een ander vindt het zweverig: Ademen. Wat het voor jou ook betekent, een aantal zaken met betrekking tot ademen zijn goed om te weten. Want naast drinken en eten is het een primaire levensbehoefte, waarop je bovendien invloed hebt.

 

Adem in beweging

Onze adembeweging is een spiegel voor hoe wij omgaan met gebeurtenissen in het leven. Raken wij gestrest, dan spannen wij ons lichaam aan waarbij de adembeweging oppervlakkiger wordt en ons uithoudingsvermogen afneemt. Staan wij, bijvoorbeeld als gevolg van stress, in de overlevingsstand, dan is een van de reacties van ons lichaam dat de bronchiën in onze longen verwijden als gevolg van de grote hoeveelheden stresshormonen die ons lichaam dan aanmaakt. Zijn we bang, dan schiet onze adem omhoog. Voelen we ons veilig, dan wordt onze adembeweging dieper als gevolg van de ontspanning. Grofweg twee patronen komen heel veel voor.

Zuchten: Na een intensieve werkdag eindigen we niet zelden op de bank, met een diepe zucht. We staan onszelf eindelijk toe om wat spanning los te laten. Een indicatie dat wij onze energie die dag niet goed hebben verdeeld. Zuchten oppervlakkig inademen en krachteloos uitademen, meestal gepaard gaand met een ingezakte houding. Een symptoom voor onbalans.

Blokkeren: Een andere manier is onze adem om de haverklap vastzetten. Ga maar eens na; pak eens een voorwerp dat net buiten je reikwijdte ligt. Wat deed je met je adem? Sta eens op van je stoel. Wat deed je met je adem? Ga weer zitten. Wat deed je nu met je adem? Grote kans dat je in alle drie deze voorbeelden je adem vastzette. Anders gezegd; je blokkeerde je adembeweging. Weet dat je dezelfde bewegingen ook kunt doen, veel gemakkelijker zelfs, als je gewoon blijft doorademen. Bram Balfoort, ademtherapeut en autoriteit op dit gebied, verwoorde zijn bevindingen eens als volgt:

“Hebben we het druk en leven we onder hoogspanning, dan is ook de ademhaling hoog. Zijn we drukke types, dan is de ademhaling snel en oppervlakkig. Zijn we angstig, dan wordt de keel dichtgesnoerd. Zijn we onzeker in onze uitingen, dan stokt de luchtstroom. Laten we ons gaan, dan ontsnapt een zucht. Keren we in de koestering van ons lichaam in, dan roert de buik zich. Voelen we ons vast en stevig op de grond staan, dan beweegt ook de adem laag. Hebben we lang stilgelegen, dan zijn het lichaam en de ademspieren stijf. Willen we onszelf wakker krijgen, dan openen we de mond en gapen diep.” Bram Balfoort (ademtherapeut).

 

Adem halen?

Mijn eigen leermeester op het vlak van adem en KI, Aalt Aalten, leerde mij een aantal bijzonder inzichten aanvullend hierop. Zo stelde hij dat ‘ademhalen’ feitelijk een onjuiste term is. Het impliceert dat je adem moet halen, maar onze adembeweging gaat vanzelf. Daar hoef je niets voor te doen. Anderen spreken over ‘buikademhaling’. Ook dit is een verkeerde term. Als je onze natuurlijke adembeweging volgt dan zie of merk je dat niet alleen je buik, maar onze hele bekkenbodem uitzet bij een inadembeweging. Bij het uitademen span je dit hele gebied aan waardoor de adem weer uit ons lichaam verdwijnt. Het middenrif, de belangrijkste spier bij het ademen, doet het tegenovergestelde. Die ondersteunt de adembeweging door aan te spannen bij het inademen en te ontspannen bij het uitademen. Hij sprak consequent over de ‘bekkenbodem adembeweging’. Het lijken misschien maar woorden, maar het is echt meer dan dat.

 

Hoe dan wel?

In aikido is het een van de bewuste thema’s die bestudeerd worden. Als manier om energie te laten stromen, als krachtbron voor bijzondere worpen (zie foto onderaan deze blog) en technieken en om te ontspannen onder extreme druk. In aikido doen we dat niet zittend op een matje, maar in beweging, in het vuur van de strijd. Dat maakt het enerzijds uitdagend maar tegelijk ook zeer krachtig om te ervaren. De volgende oefening kan je helpen om je adembeweging weer vrij en natuurlijk krachtig te maken.

Oefening bekkenbodem adembeweging (Bron Business aikido)

Deze oefening is een manier om de natuurlijke adem- weg weer vrij te maken en te verdiepen.

  1. Ga rechtop en ontspannen op een stoel
  2. Adem bewust, langzaam en moeiteloos door je mond in, richting de zitting van je stoel en houdt daarbij je borst laag. Sta je hele onderlichaam toe om uit te zetten bij het Niet alleen je buik,maar ook je onderrug. Voel hoe je zitbotjes daarbij licht in de zitting van de stoel drukken.
  3. Laat je adem drie seconden lang in je onderlichaam, zonder je keel vast te zetten.
  4. Adem daarna door je mond Niet in één zucht maar gelijkmatig waarbij je de ademstroom langzaam steeds wat groter maakt.
  5. Herhaal de stappen 2 t/m 4 rustig en

Wanneer je dit 5x per dag doet, maximaal 2 minuten per keer, geeft dat binnen een paar dagen al eenmerkbaar resultaat. Je ademt dieper en voelt je energieker. Ook je neusdoorgang opent zich hierdoor meer.

Niet iedereen kan het uitzetten van het onderlichaam de eerste keer voelen. Dit duidt op spanning. Jeadem blijft daardoor ook nu hoog en oppervlakkig. Het kan helpen om je handen op je onderrug te leggen en daarnaar toe te ademen.

 

Ademkracht en KI

Misschien denk je nu; Hoe werkt dit dan op de mat? Dat krachtig zijn door simpelweg te ademen klinkt toch interessant. Bij een doorgaande dus niet geblokkeerde adembeweging blijft alles stromen. Daar kunnen we een enorme kracht aan ontlenen, zeker omdat dit gepaard gaat met ontspanning. Om dit te bevatten helpt het om het concept spierkracht even wat te herkaderen. Bij een spierkrachtmeting, zoals bij armpje drukken of gewichten heffen, zetten we vaak onze adem vast op de krachtsuiting (1, 2 en ….huhggg!). Bij aikido leer je bewegen in de adembeweging. Die komt niet vanuit de bij een beweging betrokken spieren, maar uit ons hele lichaam. Zoals een baby wanneer je die optilt. Die is niet gespannen, maar juist ontspannen … maar ook massief, vol levensenergie (KI) en alles stroomt.

Mijn Japanse aikidogrootmeester Morito Suganuma liet mij dit eens op de mat ervaren. Waar ik probeerde hem met al mijn kracht om te duwen weerstond hij mijn (spier)kracht moeiteloos. Daarna wierp hij mij met een kokyu ho (ademworp) over de mat, respectvol, gecontroleerd maar oersterk. Even nog wat  relevante feitjes: ik was tenminste 20 kilogram zwaarder, 20 jaar jonger en (ik dacht) fysiek sterker. Zijn wijze les: gewoon blijven doorademen.

 

Foto bovenaan deze blog: Kokyu Ho (ademworp): Peter Hoogeveen en Morito Suganuma Shihan

 

/door
, , , , ,

Stress? Veerkracht? Psychologische veiligheid? Dit moet je weten over de Nervus vagus.

‘De wat?’ hoor ik je denken. De Nervus vagus, ook wel ‘de zwervende zenuw’ genoemd (vagus is Latijn voor zwerven). Het is de belangrijkste zenuw van ons autonome zenuwstelsel en onze ‘antenne’ als het gaat om het aanvoelen of situaties veilig of onveilig voor ons zijn. In een samenwerking met mijn Belgische collega Greet de Baets voor de Universiteit van Gent leerde ik over het werk van de Amerikaanse neuropsychiater Stephen Porges en zijn Polyvagaal theorie, een jarenlang onderzoek naar deze ‘zwerver’. Porges ontdekte een aantal interessante wetenswaardigheden en links met Business aikido. 

  • De Nervus vagus scant 24/7 of situaties gevaarlijk of veilig zijn en zoekt dan passende vormen om met die situaties om te gaan; vechten, vluchten, verlammen of verbinding zoeken. Thema’s die ook in Business aikido aan bod komen en waar je slimmer en bewuster mee leert omgaan.
  • De Nervus vagus is verbindt daarbij alle vitale organen (o.a. hart, longen, spijsverteringsorganen, gelaatspieren) en ‘zwerft’ door ons lichaam vanaf de hersenstam naar het onderlichaam. Voor ons functioneren is de Nervus vagus dus essentieel.
  • De reden dat wij als homo sapiens de evolutie overleefd hebben niet zo zeer ons aanpassingsvermogen is – wat vaak wordt aangenomen – maar vooral onze vriendelijkheid en ‘samen sterk’ te staan. Die verbinding dient dan wel oprecht te zijn.
  • Dat je je Nervus vagus positief kunt activeren, en ook nog eens op een leuke manier, met je stem en in beweging.

Naast overeenkomsten met Business aikido is het onderzoek van Porges te relateren aan actuele thema’s zoals psychologische veiligheid, stressmanagement, het reguleren van emoties, zelfcompassie, vitaliteit en ademen. Als je met wat basiskennis weet hoe je de Nervus vagus gepast kunt behandelen, vergroot je grip op je balans, je wendbaarheid en je vermogen om in verbinding te blijven of te komen met je omgeving. Een uitnodigend perspectief! In deze blog wat je moet weten over ‘de zwerver in jou’ en over hoe je deze praktisch kunt stimuleren.

 

1. De Nervus vagus
Hoewel een beetje technisch, deze basiskennis is goed om te weten. De Nervus vagus maakt deel uit van ons autonome zenuwstelsel. Het heeft als functie om prikkels vanuit je omgeving en je lichaam waar te nemen en hierop te reageren. Wij mensen hebben van alle diersoorten het best ontwikkelde zenuwstelsel. Dit is een uitgebreid en complex systeem. Onder het autonome zenuwstelsel vallen bijvoorbeeld de spijsvertering, het kloppen van het hart, het knipperen van de ogen en de adembeweging. Naast het autonome zenuwstelsel kennen wij het animale zenuwstelsel. Dit deel kunnen we bewust sturen, bijvoorbeeld wanneer wij ervoor kiezen om een arm op te tillen.

De Nervus vagus is dus de belangrijkste zenuw van ons autonome zenuwstelsel. Zij is gevoelig en scant 24/7 of situaties waarin wij ons begeven gevaarlijk of veilig zijn. Anders gezegd; zij zoekt naar triggers (het is onveilig) en glimmers (het is veilig). Zo bedient zij ons brein dat wil weten aan welke context het zich moet aanpassen. Dit werkt heel subtiel. Lacht iemand bijvoorbeeld oprecht, dan lachen de ogen altijd mee. Dit is niet het geval bij een gemaakte lach. Onze Nervus vagus leest het verschil tussen ‘aardig doen’ en ‘aardig zijn’ feilloos. Ook al realiseren wij ons dit op zo’n moment niet bewust, op een dieper niveau hebben we geregistreerd dat er iets niet klopt. Andersom, als je als leidinggevende, maar ook als ouder of collega, oprecht aandachtig bent en rust uitstraalt, dan creëer je dus een sfeer van veiligheid.

 

2. Aan of uit, ‘gas geven’ of ‘remmen’
Het autonome zenuwstelsel kent eenvoudig gesteld twee standen; ‘aan’ en ‘uit’. Het sympathische zenuwstelsel zorgt voor mobilisatie (actie, in beweging komen, handelen, maar ook vechten en vluchten). Aan de andere kant is er het parasympatische zenuwstelsel, dat met 12 zenuwen zorgt voor immobilisatie (tot rust komen, herstellen, ontspannen, maar ook bevriezen of verstijven). De Nervus vagus is hiervan dus de belangrijkste zenuw. De prikkels die zij opvangt worden omgezet in spanning of ontspanning en zijn daarmee bepalend voor onze reactie/ons gedrag op situaties.

 

 

Voor een goed begrip gaan we nog één tandje dieper. De Nervus vagus bestaat op haar beurt weer uit twee zenuwbundels (plaatje hierboven); de Dorsale vagus, een meer primitief deel dat zich vooral onder het middenrif bevindt, en de Ventrale vagus, een meer verfijnd en evolutionair gezien jonger deel dan zich vooral boven het middenrif bevindt. Afhankelijk van de prikkels die wij opvangen reageert ons lichaam dus volgt het signaal; ‘gas geven’ of ‘remmen’.

Dit kent een hiërarchie met drie niveaus (plaatje hieronder). Als een situatie als zeer onveilig wordt gevoeld dan maakt onze Dorsale vagus dat wij verlammen. We maken onszelf klein, houden ons stil als overlevingsstrategie. Voelt een situatie enigszins onveilig aan dan komen we in actie. Vanuit ons sympathische zenuwstelsel wordt dan het gaspedaal geactiveerd als gevolg waarvan wij reageren door te ‘vechten’ of te ‘vluchten’. Als een situatie als veilig wordt gevoeld dan ontspannen wij. In dat laatste geval is de Ventrale vagus aan het werk. Porges ontdekte hierbij dat wij naast primaire reacties als vechten, vluchten en verlammen een vierde strategie hebben ontwikkeld; ons vermogen om ons, onder het motto ‘samen sterk’, met anderen te verbinden. Zo speelt de Nervus vagus dus ook een rol in ‘verbinding’ als veelvoorkomend thema in teams en organisaties.

 

 

3. Dus …
Dit betekent dus dat wij beschikken over een zeer verfijnde antenne die 24/7 scant of situaties voor ons gevaarlijk of veilig zijn, om vervolgens ons lijf in de hierbij passende modus te brengen. Deze kennis helpt om betekenis te geven aan onze onderbuikgevoelens. Willen we onze omgeving positief stimuleren – denk aan leiders, ouders maar eigenlijk iedereen die samenwerkt – dan is een veilig klimaat scheppen te beïnvloeden door vanuit rust te werken. Daarmee geef je het signaal ‘veilig’ aan anderen. Wanneer er toch sprake is van een vorm van dreiging, bijvoorbeeld als het slecht gaat met een bedrijf of organisatie, dan blijft het belangrijk om vanuit rust te werken. Over wat je als leider niet kunt wegnemen kun je wel communiceren. Of communicatie oprecht is zal (in ieder geval onbewust) worden geregistreerd en direct van invloed zijn op het gevoel van veiligheid, de mate van stress, de reactie van betrokkenen en de eenheid in organisaties. Het goede nieuws is dat we onze Nervus vagus op diverse manieren positief kunnen stimuleren voor rust en verbinding.

 

4. Zo stimuleer je je Nervus vagus … en schep je rust en veiligheid

Praktische (en leuke) oefeningen om je Nervus vagus positief te stimuleren zijn:

  1. Bewust ademen: door diep in- en uit te ademen geef je je lichaam het signaal dat er geen gevaar dreigt en dat je kunt ontspannen. Er zijn verschillende manieren voor waarvan er hier twee verwoord:
    • 5 seconden inademen, 6 seconden uitademen. De inadembeweging is voor ons hart meer stressvol dan de uitadembeweging. Door de uitadembeweging langer te maken dan de inadembeweging synchroniseren wij ons hartritme met onze adembeweging met als gevolg een rustige staat van zijn.
    • 4-7-8. Volg het patroon 4 seconden inademen, 7 seconden inhouden (zonder je adem echt vast te zetten, te blokkeren) en dan weer 8 seconden uitademen. Dit werkt fijn bij het in slaap vallen.
  2. Zingen, neuriën en gorgelen: Fysiologisch zijn onze stembanden direct verbonden met de Nervus vagus. Lekker meezingen of -neuriën met je favoriete nummer werkt zo ontspannend. Gorgelen kun je tijdens het tandenpoetsen doen.
  3. Kototama:Een bijzondere variant om te ontspannen met behulp van je stembanden is er een uit de wereld van krijgskunsten; Kototama, ook wel ‘de taal der goden’ genoemd. Door hardop klinkers te uiten en diep in je lijf te laten resoneren ontspant je lijf volledig. Neem een diepe ademteug en laat een ‘A’ gelijkmatig uit je keel komen. Daarna de ‘O’, de ‘U’, de ‘E’ en de ‘I’. Het resoneert op verschillende frequenties en werkt heel direct. Wat minder geschikt voor in een drukke kantoortuin, maar perfect voor als je alleen in de auto zit.
  4. Koud douchen: Een koude douche of koud afdouchen stimuleert de afgifte van endorfine, een stofje dat stress doet afnemen en daarbij werkt als een natuurlijke ‘feel good drug’. Endorfine stimuleert op haar beurt weer de afgifte van serotonine en dopamine. Dit zijn hormonen die invloed hebben op onze stemming, zelfvertrouwen, geheugen, seksuele activiteit en eetlust.
  5. Beweging: Lichaamsbeweging helpt stress oplossen. Dit hoeft niet per se aikido te zijn. Ook yoga, dansen of gewoon wandelen werkt heel goed. Wanneer je lichaam beweegt worden er verschillende neurotransmitters (signaalstofjes) vrijgegeven die een positief effect hebben op je zenuwstelsel en zo op je mentale staat van zijn, waaronder ook endorfine (zie vorige punt).

Er is natuurlijk veel meer te vertellen en te lezen over het werk van Porges. Hieronder vind je een aantal lezenswaardige bronnen, waaronder het boek Business aikido. Daarin staat o.a. op een herkenbare manier beschreven hoe wij vechten, vluchten en verlammen in de dagelijkse praktijk. Dit herkennen is de eerste stap. Daarna gaat het erom hoe je balans te corrigeren, als startpunt voor minder stress, meer veerkracht en een veilig samenwerkingsklimaat. Zet hem op!

 

5. Bronnen en interessante verwijzingen

/door
, , , , ,

Business aikido principe 6: ‘blijf in beweging’

Het zomerreces is officieel voorbij. Lekker weer aan de start, maar dan met minder stress, minder fricties en met meer rust, evenwicht, resultaat en werkplezier. Daarover gaat deze blogserie. Om de week een blog waarin ik één van de 8 aikidoprincipes uit mijn boek ‘Business aikido’ voor jou en jouw team uitwerk. 

Business aikido ontving een shortlistnominatie voor Managementboek van het jaar 2019 en is dus volgens de vakjury een van de 5 beste managementboeken van het afgelopen jaar. Doe er je voordeel mee! Deze week al weer het zesde principe.

 

‘Blijf in beweging’

1. Waarom?

Even terug naar de eerste 5 aikidoprincipes (zie https://www.kiworkx.nl/artikelen/); hiermee kun je al een groot verschil maken. Alleen, die gaan vooral over de keuzes die je zelf maakt in een relatief stabiele omgeving. Maar wat nu als iemand jou met kracht benadert, bijvoorbeeld tijdens een vergadering onverwacht? Dan verlammen of ‘stilstaan’ is dan de slechtste optie. Je bent dan voorspelbaar, extra kwetsbaar en de ander zal dit als een uitnodiging kunnen vervaren om door te gaan. Daarentegen, vanuit beweging ben je veel lastiger te vangen. Je ervaart dan ook veel meer ruimte om te bewegen kunt dan makkelijker je eigen keuzes blijven maken. Bovendien; doorstarten vanuit beweging is namelijk veel makkelijker dan opnieuw starten vanuit stilstand. Je bent wendbaarder en sneller en je, zoals vermeld, je ziet meer mogelijkheden.

2. Uit de organisatiepraktijk

Tijdens een vergadering wordt Sandra, regiomanager West-Nederland bij een financiële dienstverlener, onverwacht verbaal aangevallen door Henry, haar directe collega van dat andere regio – Oost. Dat er sprake was van rivaliteit dat wist zij al maar desondanks was zij toch even uit het veld geslagen door de onverwacht harde en kritische vragen van Henry. Hij probeerde haar duidelijk ‘de maat te nemen’. Even viel zij stil … tot zij zich realiseerde dat zij het Henry zo alleen maar gemakkelijker maakte. Zij herstelde zich snel door bewust te gaan verzitten, zich wat meer naar Henry toe te draaien en in plaats van op zijn stellingen te reageren hem op een rustige toon een vraag te stellen: ‘wat is er met je gebeurt sinds ons overleg van gisterenmiddag. Toen leek je het met mij eens te zijn. In ieder geval kan ik mij niet herinneren dat jij je toen zo hebt uitgesproken?’ Nu was het Henry die zich ongemakkelijk voelde.

Time-out: hiermee is de discussie misschien nog niet over, maar de dynamiek is wel veranderd in het voordeel van Sandra. Door fysiek te gaan verzitten, hoe subtiel dan ook, schepte zij voor zichzelf de mentale ruimte om adequaat te reageren op de situatie.

3. Achtergrondinfo

Je kunt dit politici vaak zien doen wanneer zij geen antwoord willen geven op een vraag van een journalist. Dit kan natuurlijk ook irritant zijn dus de vraag is hoe Sandra in het voorbeeld hiervoor verder gaat. Aikido gaat niet over het uitschakelen van tegenstanders maar over het neutraliseren van de aanval, het inschakelen van medestanders dus. Vanuit deze gedachte zou zij gezichtsverlies voor Henry dus willen voorkomen, ondanks zijn aanval. Gerelateerd aan het in beweging blijven kan Sandra ‘spelen’ met de volgende aspecten om haar speelruimte en invloed te vergroten:

Positie en afstand: ‘De juiste afstand’ is een kwestie van leren aanvoelen, net als welke positie in een bepaalde situatie het meest voordelig is. Daar bestaan oefeningen voor maar die vragen ook begeleiding. Tijdens onze trainingen kunnen we die begeleiding bieden.

Beweging en richting: Het gaat hier niet over ‘beweging’ in de zin van hardlopen of doordenderen. Het gaat over het intunen op de beweging die er al is, het in de flow komen met je omgeving. Qua richting kun je grofweg kiezen tussen ‘er van af’ en ‘er naar toe’. Dat laatste, waarbij jij dus het initiatief neemt, kan heel krachtig zijn. De ander kan dan bijna niet anders dan rekening met je houden.

Timing en tempo: ‘Timing is everything’. Zorg dat je steeds net iets eerder bent dan de ander. Dat gaat gemakkelijker wanneer jij initieert. Kies vervolgens een tempo waarop de ander je kan blijven volgen. Jij kunt dan moeiteloos leiden.

Ruimte en grenzen: Onder druk kun je onbewust gemakkelijk al je aandacht op ‘het probleem’ richten. Daarmee zit je er ook aan vast. Door je blik dan te verruimen, het probleem in de/zijn/haar bredere context te zien, voorkom je dat. Bepaal vooral ook waar je eigen grenzen liggen en wees daarover duidelijk. Het is OK om dit ontdekkenderwijs te doen.

4. Er zelf mee aan de slag …

Er naar toe: Kies er voor om in situaties waarbij je tot nu toe juist geneigd bent om er van weg te bewegen om het juist aan te gaan. Ondersteun deze mentale keuze door het ook fysiek daadwerkelijk te doen. Een stap in de richting van de ander volstaat. Merk op hoe dit voor je voelt. Je schept zo een anders startpunt, vanuit kracht.

Verander je positie: Verander, net als Sandra in het voorbeeld hierboven, je positie ten opzichte van de ander. Een kleine, subtiele verandering volstaat. Gevorderde krijgskunstbeoefenaars oefenen met het zo klein mogelijk maken van de verandering, zonder afbreuk te doen aan het effect. Bijzonder om te ervaren.

Beweeg! Bevroren? Zet een stap. De richting maakt dan niet uit. Vanuit de nieuwe positie kun je weer nieuwe mogelijkheden zien. Maak daarvan gebruik, met oog voor de ander.

5. Het vervolg …

Dank je voor het lezen van deze blog. Vergeet niet te delen. Mijn volgende blog staat gepland voor dinsdag 10 september 2019. Die gaat over het principe ‘streef eenheid na in alles’. Dat geldt voor je team, je organisatie en op de eerste plaats ook voor jezelf als individu. Voor een goede start na de zomervakantie.

Bekijk en overweeg ook deze opties:

  1. Een lees- en doeboek. Als je ‘Business aikido’ nog niet hebt gelezen dan kun je die via deze link kun je bestellen. Of er doorheen bladeren: https://www.kiworkx.nl/boek/
  2. Een sprankelende en prikkelende keynote voor je evenement, een masterclass voor jouw (management)teamdag of een meerdaagse teamtraining? Contact mij voor de mogelijkheden: https://kiworkx.nl/contact/ of bel 06-41118827

Vergeet natuurlijk niet ook de andere blogs uit deze serie te lezen. Tot de volgende blog!

/door
, , ,

Business aikido principe 4; ‘doe alles vanuit je centrum’

Sinds 18 juni 2019 post ik om de week een blog waarin ik één van de 8 aikidoprincipes uit mijn boek ‘Business aikido’ voor jou en jouw team uitwerk. Voor een optimale start na het zomerreces met minder stress, minder fricties en met meer rust, evenwicht, resultaat en werkplezier. 

Business aikido ontving een shortlistnominatie voor Managementboek van het jaar 2019 en is dus volgens de vakjury een van de 5 beste managementboeken van het afgelopen jaar. Doe er je voordeel mee! Deze week al weer het vierde principe. Dat luidt;

  

‘Doe alles vanuit je centrum’

1. Waarom?

Werken vanuit je centrum – je fysieke balanspunt – is een kernprincipe in aikido – en niet zonder reden. Door je hiervan bewust te zijn ervaar je rust, ruimte en balans, overzie je het geheel beter en sta je veel meer open voor je omgeving, zonder jezelf daarin te verliezen. Onwillekeurig gaat je omgeving zich dan ook meer op jou richten. Jouw invloed neemt toe, zonder dat je daar wat voor hoeft te doen. In aikido wordt het werken vanuit je centrum bewust ontwikkeld. Dat maakt aikido, naast een bijzondere krijgskunst, ook een prachtige en effectieve methode om jezelf te ontwikkelen als mens.

Nu wordt het dus echt leuk. Waar de vorige drie principes vooral voorwaardenscheppend zijn gaat het bij centreren om het werken vanuit je oorspronkelijke kracht. Die is veel groter dan je denkt. Daarom in deze blog weer een oefening zodat je het zelf kunt ervaren.

2. Uit de organisatiepraktijk

Onrust oplossen. Een paar jaar geleden gaf ik leiding aan een HR afdeling. Op een dinsdagochtend stond om 10:00 uur het tweewekelijks overleg gepland met de HR businesspartners. Eén voor één kwamen ze zuchtend mijn kantoor binnen vallen, duidelijk nog met hun aandacht bij het werk waarvan ze zich net hadden losgerukt. Er stond een reorganisatie op stapel waarover ik met hen in dialoog wilde, maar daarvoor ontbrak hun aandacht. Ik besloot de vooraf bedachte agenda maar even te parkeren en hen eerst te helpen om in het ‘hier en nu’ aan te komen. Als team had ik ze geleerd hoe te centreren. Maar geleerd is nog niet gedaan. Ik vroeg hen om rechtop te gaan zitten, voeten plat op de grond, schouders open en een paar keer rustig naar hun centrum te ademen. Daarmee bracht ik hen – en mijzelf – binnen een minuut van ‘gestrest en afwezig’ naar ‘rustig en aanwezig’. Een totaal ander startpunt voor dit belangrijke overleg.

Rust als vertrekpunt. Als jonge HR adviseur maakte ik de overstap van een overheidsorganisatie naar het bedrijfsleven. Een totaal andere sfeer, prettig maar soms ook best spannend. Ik beoefende toen al aikido en was mij bewust van wat centeren – het terug gaan naar mijn centrum – voor mij kon doen. Ik kon dat alleen nog niet zo snel. Voor een belangrijke vergadering zocht ik dan een rustige plek op, zoals een toilet, om even ongestoord te centreren. Zodra ik de rust in mijn hoofd voelde wist ik dat ik er klaar voor was en stapte er op af. Centreren heeft mij al vaak heeft geholpen om juist in lastige situaties bij mijzelf te blijven én in verbinding met mijn omgeving.

3. Achtergrondinfo

Zo eenvoudig? Jazeker. Werken vanuit je centrum is een principe dat in alle krijgskunsten terugkomt. Je centrum, in de wereld van krijgskunsten ‘hara’ genoemd wat betekent ‘zetel van kracht’, bevindt zich onder in je romp. In het midden, net boven je zitbotjes.

Door te centreren, terug gaan naar je centrum wanneer je er uit bent geraakt, stap je als het ware terug in je eigen oorspronkelijke kracht. Je verbind zo lichaam en geest tot een krachtig geheel en dat voel je. Gecentreerd zijn is relatief eenvoudig te ervaren. Gecentreerd blijven is een stuk lastiger. Onze hectische maatschappij verleidt ons continu om te reageren op prikkels waarmee we gemakkelijk weer uit ons centrum raken. Het vereist oefening om die prikkels te leren weerstaan.

De werking van dit principe kun je vergelijken met ‘het oog van een orkaan’. Dat is de enige plek waar je in de volle hectiek rust ervaart, het geheel kan overzien en met minimale acties maximaal kunt (bij)sturen. Alles buiten ‘het oog’ – jouw centrum dus – valt ten prooi aan de centrifugale kracht en dat is meestal hard werken. Aardig weetje; de band van een aikidopak is geknoopt op de onderbuik, het centrum van de aikidoka. Gevorderden dragen daar overheen een zwarte of donkerblauwe broekrok (hakama) die met lange banden om die knoop zijn geknoopt. Zo wordt een aikidoka continu herinnerd aan zijn of haar centrum. Tijd om jouw eigen centrum te ervaren!

4. Er zelf mee aan de slag

  1. Ga rechtop zitten of staan, je voeten plat op de grond, je tenen wijzen naar voren, je schouders open en je hoofd losjes op je schouders. Kom iets naar voren tot dat je voelt dat de zwaartekracht je lichaam ondersteunt.
  2. Leg je hand op je onderbuik, onder je navel. Visualiseer onder je hand het balanspunt in jouw lichaam, onderin je romp, in het midden, net boven je zitbotjes. Eventueel kunt je je adembeweging hiervan af en naar toe volgen. Neem even de tijd maar zorg dat je niet verkrampt.
  3. Merk op dat je – als het goed is – meer rust en evenwicht ervaart. Je hoofd voelt ‘prettig leeg’. Als dat zo is, vergroot dat gevoel dan nog wat.
  4. Richt nu je aandacht op de activiteit die je wilt gaan doen, met behoud van je centrum.

Stel je nu voor dat je iedere situatie vanuit deze staat van zijn zou aangaan? Met name lastige situaties, waar je tegen op ziet. Hoe zou dat op de eerste plaats voor jou zijn en hoe zou dit doorwerken in de resultaten die je nastreeft?

Het lijkt nu misschien heel verleidelijk om voortaan gecentreerd te blijven. Dat is niet mogelijk. Het maximaal haalbare is je bewuster worden van wanneer je uit je centrum bent geraakt, om vervolgens gewoon weer te centreren. Hiervoor geldt; oefening baart kunst. Je hoeft geen jaren aikido te beoefenen om de werking van dit krachtige principe voor je te laten werken. Oefen er mee, vooral in situaties die voor jou belangrijk zijn. Krachtig zijn zonder daarvoor kracht te hoeven zetten. Hoe fijn is dat? Niet alleen voor jezelf maar ook voor je omgeving. Daarover volgende keer meer!

5. Het vervolg …

Ik hoop dat deze blog weer waardevol voor je was. Fijn als je hem wilt delen met jouw netwerk. In verband met de vakanties op donderdag 15 augustus 2019, post ik de volgende blog over het vijfde aikidoprincipe dat luidt: ‘Ga aandachtig met elkaar om’. Het klinkt als een open deur, maar wat onze intentie hierin doet is toch bijzonder.

Als jij niet kunt wachten dan heb ik een paar opties voor je:

  1. Op onze website https://www.kiworkx.nl/gratis-ebook/ is een gratis ebook te downloaden over centreren.
  2. In mijn boek ‘Business aikido’ besteed ik er een heel hoofdstuk aan. Via deze link kun je bestellen of blader door het boek: https://www.kiworkx.nl/boek/
  3. Inspirerende keynote voor je evenement? Een masterclass voor jouw (management)teamdag? Een meerdaagse teamtraining? 1 op 1 begeleiding?

Contact mij voor informatie: https://kiworkx.nl/contact/ of bel 06-41118827

Tot de volgende blog!

/door
, , , , ,

Business aikido principe 3: ‘ontspan volledig’

Speciaal voor jou en voor jouw team post ik vanaf 18 juni om de week een blog waarin ik één van de 8 aikidoprincipes uit mijn boek ‘Business aikido’ uitwerk naar praktische waarde voor op de werkvloer. Voor een optimale start na het zomerreces met minder stress, minder fricties en met meer rust, evenwicht, resultaat en werkplezier.

Business aikido ontving een shortlistnominatie voor Managementboek van het jaar 2019 en is dus volgens de vakjury een van de 5 beste managementboeken van het afgelopen jaar. Doe er je voordeel mee! Deze week het derde principe:

  

‘Ontspan volledig’

1. Waarom?

Over het waarom van dit derde principe kan ik kort zijn. Als wij ontspannen zijn dan zijn we ontvankelijker, sensitiever, flexibeler, sneller, energieker, evenwichtiger, aantrekkelijker en veel minder kwetsbaar. Redenen genoeg dus. Maar echt ontspannen is in onze westerse wereld nog niet zo gemakkelijk. Wij leven in een resultaat gedreven en competitieve maatschappij. We schromen niet om elkaar onder druk te zetten stellen en stellen hoge eisen aan elkaar … en aan onszelf. ‘Ik moet carrière maken’, ‘ik wil het goed doen’ en ‘ik moet bijhouden wat er in (meerdere) groepsapps wordt gedeeld omdat ik anders het gevoel heb iets gemist te hebben’, ‘we staan voortdurend ‘aan’’. Zo maar wat quotes uit het nationale stressdebat van vorige week. Het wijst allemaal spanning. De negatieve effecten hiervan op ons lichaam zijn fors. We gaan sluipenderwijs steeds slechter functioneren en dat terwijl we steeds hogere eisen aan elkaar stellen. Bepaald geen duurzaam scenario en juist daarom is een goed begrip van dit derde principe – juist nu – van groot belang.

2. Uit de organisatiepraktijk

Freek werkte als salesmanager bij een middelgrote ICT-dienstverlener. Een pittige job, mede doordat het bedrijf vorig jaar een paar voorname klanten was kwijtgeraakt aan de concurrentie. De directie had daarop een forse druk gelegd op het scoren van nieuwe klanten. Een veel hogere druk dan voorheen wat bij Freek resulteerde in een hinderlijke stress waarmee hij nu al 8 maanden dagelijks naar zijn werk kwam. Thuis was hij prikkelbaar, op zijn werk kortaf, soms ronduit bot en zijn teamleden ontliepen hem als dat kon. Onder het mom van ‘fake it until you make it’ probeerde Freek zijn spanning zoveel mogelijk te maskeren. Tot vorige week. De opzegging van nog een belangrijke klant had hem moedeloos gestemd en slapeloze nachten bezorgd. Tijdens het aan het MT presenteren van de achterblijvende resultaten klapte Freek dicht. Gevoelens van schaamte, angst, onzekerheid en boosheid op zichzelf speelden hem nu parten. Zijn huisarts diagnosticeerde een beginnende burn-out.

Freek besefte zich dat het anders moest en gelukkig vond hij een adequate coach met wie hij aan een vlot maar ook degelijk herstel werkte. Tijdens zijn herstel vernam hij van een paar van zijn vertrouwelingen hoe de spanning op het laatst zichtbaar was geweest in zijn houding, op zijn gelaat en in zijn gedrag. Bovendien had het impact gehad op het functioneren van het hele team. Zijn mensen hadden zich niet gesteund gevoeld. Niet verwonderlijk, want Freek was een tijd mentaal afwezig geweest. Nu pas realiseerde hij zich hoe hij goed bedoelde signalen uit zijn omgeving had genegeerd en hoe belangrijk het is om – als leider des te meer – je bewust te zijn van je eigen balans en houding.

3. Achtergrondinfo

Werkstress is al jaren beroepsziekte nummer 1 in Nederland. 1 op de 6 heeft er last van en het kost onze samenleving jaarlijks bijna 9 miljard euro. Dat mag een fors probleem heten. Vanuit het perspectief van aikido bezien is spanning een van de belangrijkste oorzaken voor stagnatie. Als mens beweeg je dan trager, ben je veel kwetsbaarder en loop je veel sneller vast in interactie met je omgeving. Ditzelfde geldt voor een gespannen team of organisatie. De beweging stokt, mensen voelen zich veel sneller onveilig en aangevallen en echt samenwerken wordt bemoeilijkt, simpelweg door de weerstand die dan ontstaat. Omdat wij alleen 100% invloed hebben op wat wij hier zelf in doen hou ik het in de rest van deze blog dicht bij jou.

Spanning in je lijf heeft als eigenschap dat het toeneemt. Onopgeloste spanning, stress dus, in ons lichaam maakt dat stresshormonen, adrenaline, noradrenaline en cortisol, ons lichaam in de overlevingsmodus brengen. Dit veroorzaakt een snellere hartslag, een hogere bloeddruk en de bronchiën in onze longen verwijden voor meer zuurstof. Maar continue spanning het maakt ook dat ons immuunsysteem slechter gaat functioneren. We worden vatbaarder voor ziektes zoals diabetes of hart- en vaatziekten en het libido en vruchtbaarheid nemen af. En ons gedrag? We voelen ons opgejaagd, worden intoleranter en kunnen veel minder goed omgaan met tegenslagen. Dag veerkracht.

Volledig kunnen ontspannen is dus een fundamentele competentie. Vanuit aikido zijn er twee ingangen die daarbij zeer behulpzaam zijn en heel direct werken. Je fysieke houding en je adembeweging. Hieronder een eenvoudige vorm voor beide ingangen.

4. Er zelf mee aan de slag

  • Ontspan via je fysieke houding: Als je helemaal recht staat, dat wil zeggen volledig in lijn met de zwaartekracht, dan kan je lichaam ontspannen. In het plaatje hierboven is daarvan alleen sprake bij het meest linker poppetje. De andere vier staan allemaal op hun eigen manier scheef. Dat is bij de meesten van ons het geval, simpelweg door de conditionering van onze moderne wereld waarin we uren per dag in een stoel zitten of hangen. Meestal niet recht. Zie dat een kanteling in het bekken consequenties heeft op allerlei andere plekken in een lichaam. Zo kun je jezelf rechten.
    1. Ga met je voeten op heupbreedte staan, zo dat je tenen naar voren wijzen. Rol je schouders een keer naar achteren.
    2. Kom langzaam een stukje op je tenen staan en vind zo je balans.
    3. Zak nu langzaam recht met de zwaartekracht mee naar beneden, tot je hielen de grond raken. Zo sta je recht. Sommigen zullen het gevoel hebben wat meer naar voren te staan. Dat kan kloppen. Velen staan onbewust wat naar achteren. Wat telt is dat je kunt voelen dat je lichaam ontspant. Herhaal de oefening eventueel, maar dan langzamer. Alleen de vertraging kun je voelen wat er in je lijf gebeurt.
  • Ontspan via je adembeweging: Gewoon doorademen is nog een hele kunst. Onbewust zetten we vele maken per dag onze adem vast. Let er maar eens op, bijvoorbeeld bij iets simpels als het opstaan uit je stoel. Daarmee blokkeer je de natuurlijke ademstroom en dat geeft spanning. Als je het bij jezelf merkt, doen het dan opnieuw maar blijf dan doorademen. Zo voorkom je spanning en als het goed is gaat het ook nog eens gemakkelijker.
  • Geef een glimlach weg: Ons voorhoofd is een graadmeter voor eventuele spanning in ons lichaam. Met een glimlach ontspant je voorhoofd … maar ook de rest van je lichaam. Oh ja, een glimlach is de kortste verbinding tussen twee mensen. Het werkt aanstekelijk.

5. Het vervolg …

Ik hoop dat deze blog waardevol voor je was. Zo ja, deel hem dan met anderen voor wie dit ook interessant kan zijn. Over 2 weken, op dinsdag 30 juli 2019, post ik de volgende blog over al weer het vierde aikidoprincipe dat luidt; doe alles vanuit je centrum. Een kernprincipe omdat dit gaat over jouw natuurlijke krachtbronnen. Je kunt daar dan de hele maand augustus mee oefenen zodat je startpunt voor na de zomer krachtig is.

Als jij niet kunt wachten dan heb ik een paar opties voor je:

  1. Lees mijn boek ‘Business aikido’. Via deze link kun je bestellen of blader door het boek: https://www.kiworkx.nl/boek/
  2. Inspirerende keynote voor je evenement? Een masterclass voor jouw (management)teamdag? Een meerdaagse teamtraining? 1 op 1 begeleiding?

Contact mij voor informatie: https://kiworkx.nl/contact/ of bel 06-41118827

Tot de volgende blog.

/door
, , , ,

Business aikido principe 1: ‘accepteer de situatie zoals die is’

Speciaal voor jou en voor jouw team post ik vanaf 18 juni, om de week een blog waarin ik één van de 8 aikidoprincipes uit mijn boek ‘Business aikido’ uitwerk naar praktische waarde voor op de werkvloer. Voor een optimale start na het zomerreces met minder stress, minder fricties en meer rust, evenwicht, resultaat en werkplezier. Business aikido ontving een shortlistnominatie voor Managementboek van het jaar 2019 en is dus volgens de vakjury een van de 5 beste managementboeken van het afgelopen jaar. Doe er je voordeel mee! Deze week het eerste principe: 

‘Accepteer de situatie zoals die is’

1. Waarom?

We lopen allemaal tegen gebeurtenissen aan die we liever niet of anders zouden willen. Als het gaat om hoe hiermee om te gaan dan heb je grofweg twee opties; je gaat er tegenin of je accepteert de situatie zoals die is. Het verschil in de energie die het kost is groot. In het eerste geval reageer je als het ware met strijd. Je roeit dan als het ware tegen de stroom in en dat kost altijd energie. Niet alleen voor jou maar ook de ander(en) terwijl het niet of nauwelijks resultaat geeft. Zo verspillen we vaak tijd, energie en geld.

Door de feitelijke situatie te accepteren zoals die is, bewerkstellig je een aantal dingen: ten eerste begin je daarmee al wat te ontspannen. In plaats van tegen de stroom in te roeien laat je je als het ware door die stroom meevoeren. Daardoor kun je direct veel beter waarnemen en het lijkt alsof je in dezelfde situatie veel meer tijd en ruimte hebt. Je verspilt geen energie, hebt veel meer oog voor mogelijkheden, oplossingen en kansen en de weg naar resultaten is veel directer en korter. Bovendien ben je een veel aantrekkelijkere partner voor je omgeving.

2. Uit de organisatiepraktijk

Bij de reorganisatie van een middelgroot verzekeringskantoor zouden binnen de afdeling Marketing & Communicatie twee functies van junior communicatieadviseur komen te vervallen. Danielle, die al 6 jaar met veel plezier dat werk deed, was het hier grondig mee oneens. Zij zette haar hakken diep in het zand en wees elk voorstel voor ander passend werk af. Desondanks voltrok het reorganisatieproces zich langzaam maar zeker. Op een gegeven moment werd de spanning haar te veel waarop zij zich ziek meldde.

Sander daarentegen had de situatie na zijn aanvankelijke teleurstelling geaccepteerd en was daarop in gesprek gegaan over andere mogelijkheden binnen die organisatie. Dat waren er best een aantal. Naast verschillende verkenningen intern liet hij zich ook informeren over de mogelijkheid tot outplacement. Nu, een half jaar later, is Danielle nog in een intussen juridische strijd verwikkeld om haar gelijk terwijl de organisatie al lang en breed op weg is op de nieuwe koers naar een nieuwe toekomst. Net als Sander. Hij vond binnen twee maanden een leuke nieuwe baan bij een van de leveranciers. Zonder die reorganisatie was hij daar nooit opgekomen.

3. Achtergrondinfo

Acceptatie van een feitelijke situatie is heel wat anders dan je zomaar bij een situatie neerleggen. Het is juist slim en heel krachtig om jezelf even los te maken van je vaak contraproductieve primaire reactie om vervolgens bewust te kiezen wat voor jou (jouw team of organisatie) de beste vervolgstap is. Acceptatie lost misschien niet alles gelijk op maar het geeft je wel een ander vertrekpunt. Minder stress, meer overzicht en meer keuzeruimte en die voordelen zijn er direct op het moment van acceptatie.

In aikido is degene die reageert met weerstand in het nadeel. Je zet jezelf als het ware vast en bent dan voorspelbaar, traag, hoekig in de omgang en de kans op blessures zijn groter. Bovendien is het niet fijn trainen met iemand die continu weerstand toont. Een gevorderde aikidoka zal, zelfs op het moment dat hij niet meer kan voorkomen dat hij geworpen wordt, de situatie accepteren en binnen die situatie de beste optie kiezen. Bijvoorbeeld door even mee te bewegen tot hij weer de ruimte voelt om de beweging over te nemen, of door op volle snelheid te ontspannen en de worp te accepteren zodat hij direct aansluitend weer kan opstaan en door bewegen. Voor slachtoffergedrag is geen tijd.

4. Er zelf mee aan de slag

  • Verander het perspectief: De kern van leren accepteren is herkenning en verzachten. Herken je weerstand bij jezelf? Zet dan een stapje terug of opzij, kijk dan vanuit dat andere perspectief of je nieuwe mogelijkheden ziet. Die zijn er namelijk altijd.
  • Reflecteer regelmatig op je eigen gedrag: Inzicht in je eigen gedrag kun je vergroten door (voor jou belangrijke) incidenten te registeren en hierop te reflecteren. Achterin mijn boek ‘Business aikido’ vind je als bijlagen o.a. een ‘checklist in- of uit balans’ en een ‘cyclisch reflectiemodel’. Vanuit die eerste bijlage geef ik je hieronder uit een veel langere opsomming een paar veel voorkomende attitudes. Misschien kun je er nog een paar bij bedenken die op jou van toepassing zijn.
Focus op problemen Aandacht voor mogelijkheden/kansen
Discussie (standpunten uitwisselen) Dialoog (luisteren en elkaar vinden)
Klagen (slachtoffergedrag) Verantwoordelijkheid nemen
Overleven Voluit leven
Vechten, vluchten, verlammen Accepteren en handelen
. . . . . . . .

Een effectieve manier om op situaties te reflecteren is door deze concreet (max 1 A4’tje) te beschrijven in 4 stappen; 1. Wat zijn de feiten? 2. Wat is mijn beleving? 3. Wat voor betekenis/conclusie ken ik aan de situatie toe? 4. Wat ga ik volgende keer anders doen? Dit onderscheiden werkt verhelderend. Zodra je bent uitgeschreven is je hoofd weer leeg. Lekker!

  • Wees zacht naar jezelf: Vanuit krijgskunsten bezien is vallen en opstaan een voorwaarde om te leren. Wees dus zacht naar jezelf. Herinner jezelf hier aan door desnoods iets zachts bij je te dragen of op je bureau te leggen. Maak fouten, accepteer het en corrigeer open en ruimhartig. Beter nog; lacht er om en doe dat vooral samen met anderen. Het werkt ontwapenend en inspirerend.

5. Het vervolg …

De kop is er af! Ik hoop dat je je in deze blog herkent. Deel het met anderen voor wie dit ook interessant kan zijn. In de volgende blogs werken we toe van ‘zelfbewustzijn’ naar ‘vol in je kracht staan’, het van daaruit ‘anderen aanspreken in hun kracht’ en zo door naar ‘sterke teams bouwen’.

Over 2 weken, op dinsdag 2 juli 2019, post ik de volgende blog over het tweede aikidoprincipe dat luidt; wees aanwezig in het moment. Lees jij weer mee?

Als jij niet kunt wachten dan heb ik een paar opties voor je:

  1. Lees mijn boek ‘Business aikido’. Via deze link kun je bestellen of of door het boek bladeren: https://www.kiworkx.nl/boek/
  2. Inspirerende keynote voor je managementdag? Een impactvolle workshop voor jouw teamdag? Een tweedaagse teamtraining? Contact mij voor informatie: https://kiworkx.nl/contact/ of bel 06-41118827

Tot over 2 weken!

/door
, , ,

Grip op werkstress; herken deze drie fasen

Ontspannen en onder het genot van kop koffie zit ik in mijn favoriete grandcafé te lezen over de week van de werkstress 2015: 40% van de Nederlanders ervaart meer stress dan een jaar geleden. 1 op de 7 heeft er last van. Vorig jaar was dit nog 1 op de 8. Opnieuw voert werkstress de lijst van beroepsziekten aan en dit fenomeen kost onze samenleving jaarlijks zo’n 4 miljard euro, alleen het bedrijfsleven 800 miljoen. Eén overspannen werknemer is gemiddeld 180 dagen uit de running en kost een bedrijf zo’n 45.000 euro, exclusief eventuele kosten voor vervanging. Dit liegt er niet om en toch raakt het mij niet echt. Deze cijfers zijn te groot, te algemeen en te ver van mijn bed. Ik kijk naar buiten en overpeins mijn eigen ervaringen hieromtrent.

Stressopbouw in 3 fasen

Regelmatig werk ik met groepen rondom thema’s als presteren onder druk, omgaan met veranderingen en evenwichtig leiderschap. Stress komt daarin terug als o.a. oorzaak van verkramping in ons lijf, ons hoofd en dus ook in ons functioneren. Wij ervaren onmacht, reageren hierop door harder te werken en de paradox is dat wij daardoor juist minder bereiken. Om inzicht te geven in de manier waarop wij stress opbouwen schets ik dan een eenvoudige fasering die veel herkenning oproept.

Fase 1: Kracht: deze eerste fase is die van gezond functioneren. Inspanning en ontspanning zijn hier met elkaar in evenwicht. Dit is duurzaam. 

Fase 2: Kracht zetten: wanneer er meer van ons wordt gevraagd dan dat wij van nature aankunnen dan komen wij in deze tweede fase terecht. Kracht zetten heeft weliswaar effect waarbij opgemerkt dat wij voor een klein beetje extra resultaat onevenredig veel meer kracht moeten zetten. Wij raken uit ons evenwicht, ervaren stress en wanneer deze fase te lang duurt kan dit schadelijk zijn.

Fase 3: Kracht verliezen: duurt fase 2 te lang dan komen wij in de derde fase terecht waarbij wij een grens hebben overschreden. We ervaren krachtverlies en alles lijkt verkeerd te gaan. Ons lijf maakt gebruik van haar vetorecht, vaak met uitval als gevolg. Deze situatie kent alleen maar verliezers.

Herkenning

Op de eerste plaats is het zaak om te herkennen in welke fase wij verkeren. Fasen 2 en 3 zijn onze overlevingsmodus. Deze kenmerkt zich doordat wij alleen maar kunnen reageren (fight- or flight respons), vooral gericht zijn op de problemen die wij ervaren, redeneren vanuit schaarste en geen oog hebben voor onze omgeving of voor kansen die zich aandienen. We worden geleefd.

Dit in tegenstelling tot fase 1 waarin wij de ruimte ervaren om zelf te kiezen hoe wij met situaties om willen gaan. Wij zien oplossingen, redeneren vanuit overvloed en staan in volledig contact met onze omgeving. Natuurlijk hebben wij niet alles in de hand maar in deze staat van zijn kunnen wij daarmee comfortabel zijn.

Duurzaam en gezond functioneren doen wij dus in fase 1. Maar ja, dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan.

Systeemdruk

Werkstress is inherent aan ons maatschappelijke systeem. Onze economische gedrevenheid en het accent hierbij op resultaten behalen heeft ons welvaartgebracht. De keerzijde hiervan is echter dat deze continue en steeds toenemende prestatiedruk knaagt aan ons welzijn. We zijn druk druk druk, streven alsmaar naar beter en we moeten meer realiseren met minder.

Elkaar onder druk zetten

Daarbij komt dat wij in deze dynamiek zijn opgegroeid waarbij wij het normaal vinden om elkaar onder druk te zetten. Vaak doen we dit onbewust. Denk maar aan het elkaar spammen met ongefilterde informatie, te laat en zonder duidelijke vraag, het elkaar bestrijden met argumenten tijdens een vergadering of door als manager nog snel even een spoedklus bij een medewerker te droppen zonder daarbij af te vragen of die het er wel bij kan hebben. We zijn doelgericht, hebben weinig oog voor elkaar en creëren zo onze eigen werkstress.

Stress de baas zijn

De oorzaak kennen is al een belangrijk deel van de oplossing. Volgens onderzoeken zijn een gebrek aan autonomie, lange werkdagen met een hoge werkdruk en het ontbreken van sociale steun de belangrijkste werkstressveroorzakers. Wat wij praktisch kunnen doen om stress eenvoudig te reduceren is te vangen in twee worden: bewustzijn en aandacht.

Bewustzijn

Wat het systeem ons ook dicteert, wij kunnen te allen tijde als eerste stap voor onszelf bepalen in welke fase wij ons bevinden. Vervolgens kunnen wij, indien in fase 1, bewust registeren hoe een gezonde balans voelt zodat wij, wanneer er onbalans ontstaat, dit snel herkennen en hierop actie kunnen ondernemen. Indien in fase 2 dan kunnen wij onze grenzen aangeven, de onbalans die wij ervaren bespreekbaar maken en samen naar oplossingen zoeken. In de derde fase kunnen wij hulp zoeken. Met iedere bewuste actie vergroten wij ons gevoel van autonomie. Wij nemen dan letterlijk het roer in handen en dat is handelen vanuit kracht. Bewust handelen is mindful handelen. Het geeft ontspanning.

Aandacht

Door aandachtig met anderen om te gaan voorkomen wij dat wij hen onbewust onder druk zetten. Meestal vraagt het niet meer dan een moment van oogcontact tot maximaal twee minuten om volledig aan te haken op die ander. Die voelt zich daardoor gezien en zal niet snel weerstand vertonen. Daarbij laat het stellen van een vraag, in plaats van het geven van een opdracht, die ander de ruimte om aan te geven of hij of zij er wel of geen werk bij kan hebben. Respectvol, wat letterlijk betekent; de ander opnieuw (re) zien (spect). In iedere situatie opnieuw. Zo spreken wij de positieve energie in elkaar aan. Aandacht is energie.

Van ver van mijn bed … naar heel dichtbij

Mijn onderzoek naar stress doe ik op de mat. In mijn geval aikido, een krijgskunst die is ontstaan vanuit de zwaardkunst van de samoerai uit het feodale Japan. Een aanval met een zwaard is extreem stressvol. Hierop reageren met kracht maakt dat ik volledig vast loop in een krachtmeting met mijn aanvaller. Dit is voor beiden een frustrerende ervaring. Lukt het mij echter om in diezelfde situatie ontspannen te blijven dan ben ik vrij, ervaar de ruimte om mijn eigen actie te kiezen en kan het contact met de ander moeiteloos doseren. Het meest bijzondere is echter dat de behoefte om mijn aanvaller uit te schakelen weg valt net als bij mijn aanvaller de behoefte om mij aan te vallen. De stress is volledig opgelost, ik ben aandachtig met mijn aanvaller omgegaan en we zijn beiden gegroeid in onze ontmoeting.

Startpunt

Zo’n verschil kunnen wij nooit realiseren door een vooraf bedacht resultaat centraal te stellen. De werkelijkheid ontvouwt zich namelijk nooit zoals wij die bedenken. Het gaat om een zo optimaal mogelijk startpunt; bewust, autonoom en met aandacht voor elkaar.

Ik probeer mij voor te stellen wat er zou gebeuren als wij zo met elkaar om zouden gaan in bedrijven en organisaties en trakteer mijzelf op nog een kop koffie.

/door