, , , , ,

Business aikido principe 3: ‘ontspan volledig’

Speciaal voor jou en voor jouw team post ik vanaf 18 juni om de week een blog waarin ik één van de 8 aikidoprincipes uit mijn boek ‘Business aikido’ uitwerk naar praktische waarde voor op de werkvloer. Voor een optimale start na het zomerreces met minder stress, minder fricties en met meer rust, evenwicht, resultaat en werkplezier.

Business aikido ontving een shortlistnominatie voor Managementboek van het jaar 2019 en is dus volgens de vakjury een van de 5 beste managementboeken van het afgelopen jaar. Doe er je voordeel mee! Deze week het derde principe:

  

‘Ontspan volledig’

1. Waarom?

Over het waarom van dit derde principe kan ik kort zijn. Als wij ontspannen zijn dan zijn we ontvankelijker, sensitiever, flexibeler, sneller, energieker, evenwichtiger, aantrekkelijker en veel minder kwetsbaar. Redenen genoeg dus. Maar echt ontspannen is in onze westerse wereld nog niet zo gemakkelijk. Wij leven in een resultaat gedreven en competitieve maatschappij. We schromen niet om elkaar onder druk te zetten stellen en stellen hoge eisen aan elkaar … en aan onszelf. ‘Ik moet carrière maken’, ‘ik wil het goed doen’ en ‘ik moet bijhouden wat er in (meerdere) groepsapps wordt gedeeld omdat ik anders het gevoel heb iets gemist te hebben’, ‘we staan voortdurend ‘aan’’. Zo maar wat quotes uit het nationale stressdebat van vorige week. Het wijst allemaal spanning. De negatieve effecten hiervan op ons lichaam zijn fors. We gaan sluipenderwijs steeds slechter functioneren en dat terwijl we steeds hogere eisen aan elkaar stellen. Bepaald geen duurzaam scenario en juist daarom is een goed begrip van dit derde principe – juist nu – van groot belang.

2. Uit de organisatiepraktijk

Freek werkte als salesmanager bij een middelgrote ICT-dienstverlener. Een pittige job, mede doordat het bedrijf vorig jaar een paar voorname klanten was kwijtgeraakt aan de concurrentie. De directie had daarop een forse druk gelegd op het scoren van nieuwe klanten. Een veel hogere druk dan voorheen wat bij Freek resulteerde in een hinderlijke stress waarmee hij nu al 8 maanden dagelijks naar zijn werk kwam. Thuis was hij prikkelbaar, op zijn werk kortaf, soms ronduit bot en zijn teamleden ontliepen hem als dat kon. Onder het mom van ‘fake it until you make it’ probeerde Freek zijn spanning zoveel mogelijk te maskeren. Tot vorige week. De opzegging van nog een belangrijke klant had hem moedeloos gestemd en slapeloze nachten bezorgd. Tijdens het aan het MT presenteren van de achterblijvende resultaten klapte Freek dicht. Gevoelens van schaamte, angst, onzekerheid en boosheid op zichzelf speelden hem nu parten. Zijn huisarts diagnosticeerde een beginnende burn-out.

Freek besefte zich dat het anders moest en gelukkig vond hij een adequate coach met wie hij aan een vlot maar ook degelijk herstel werkte. Tijdens zijn herstel vernam hij van een paar van zijn vertrouwelingen hoe de spanning op het laatst zichtbaar was geweest in zijn houding, op zijn gelaat en in zijn gedrag. Bovendien had het impact gehad op het functioneren van het hele team. Zijn mensen hadden zich niet gesteund gevoeld. Niet verwonderlijk, want Freek was een tijd mentaal afwezig geweest. Nu pas realiseerde hij zich hoe hij goed bedoelde signalen uit zijn omgeving had genegeerd en hoe belangrijk het is om – als leider des te meer – je bewust te zijn van je eigen balans en houding.

3. Achtergrondinfo

Werkstress is al jaren beroepsziekte nummer 1 in Nederland. 1 op de 6 heeft er last van en het kost onze samenleving jaarlijks bijna 9 miljard euro. Dat mag een fors probleem heten. Vanuit het perspectief van aikido bezien is spanning een van de belangrijkste oorzaken voor stagnatie. Als mens beweeg je dan trager, ben je veel kwetsbaarder en loop je veel sneller vast in interactie met je omgeving. Ditzelfde geldt voor een gespannen team of organisatie. De beweging stokt, mensen voelen zich veel sneller onveilig en aangevallen en echt samenwerken wordt bemoeilijkt, simpelweg door de weerstand die dan ontstaat. Omdat wij alleen 100% invloed hebben op wat wij hier zelf in doen hou ik het in de rest van deze blog dicht bij jou.

Spanning in je lijf heeft als eigenschap dat het toeneemt. Onopgeloste spanning, stress dus, in ons lichaam maakt dat stresshormonen, adrenaline, noradrenaline en cortisol, ons lichaam in de overlevingsmodus brengen. Dit veroorzaakt een snellere hartslag, een hogere bloeddruk en de bronchiën in onze longen verwijden voor meer zuurstof. Maar continue spanning het maakt ook dat ons immuunsysteem slechter gaat functioneren. We worden vatbaarder voor ziektes zoals diabetes of hart- en vaatziekten en het libido en vruchtbaarheid nemen af. En ons gedrag? We voelen ons opgejaagd, worden intoleranter en kunnen veel minder goed omgaan met tegenslagen. Dag veerkracht.

Volledig kunnen ontspannen is dus een fundamentele competentie. Vanuit aikido zijn er twee ingangen die daarbij zeer behulpzaam zijn en heel direct werken. Je fysieke houding en je adembeweging. Hieronder een eenvoudige vorm voor beide ingangen.

4. Er zelf mee aan de slag

  • Ontspan via je fysieke houding: Als je helemaal recht staat, dat wil zeggen volledig in lijn met de zwaartekracht, dan kan je lichaam ontspannen. In het plaatje hierboven is daarvan alleen sprake bij het meest linker poppetje. De andere vier staan allemaal op hun eigen manier scheef. Dat is bij de meesten van ons het geval, simpelweg door de conditionering van onze moderne wereld waarin we uren per dag in een stoel zitten of hangen. Meestal niet recht. Zie dat een kanteling in het bekken consequenties heeft op allerlei andere plekken in een lichaam. Zo kun je jezelf rechten.
    1. Ga met je voeten op heupbreedte staan, zo dat je tenen naar voren wijzen. Rol je schouders een keer naar achteren.
    2. Kom langzaam een stukje op je tenen staan en vind zo je balans.
    3. Zak nu langzaam recht met de zwaartekracht mee naar beneden, tot je hielen de grond raken. Zo sta je recht. Sommigen zullen het gevoel hebben wat meer naar voren te staan. Dat kan kloppen. Velen staan onbewust wat naar achteren. Wat telt is dat je kunt voelen dat je lichaam ontspant. Herhaal de oefening eventueel, maar dan langzamer. Alleen de vertraging kun je voelen wat er in je lijf gebeurt.
  • Ontspan via je adembeweging: Gewoon doorademen is nog een hele kunst. Onbewust zetten we vele maken per dag onze adem vast. Let er maar eens op, bijvoorbeeld bij iets simpels als het opstaan uit je stoel. Daarmee blokkeer je de natuurlijke ademstroom en dat geeft spanning. Als je het bij jezelf merkt, doen het dan opnieuw maar blijf dan doorademen. Zo voorkom je spanning en als het goed is gaat het ook nog eens gemakkelijker.
  • Geef een glimlach weg: Ons voorhoofd is een graadmeter voor eventuele spanning in ons lichaam. Met een glimlach ontspant je voorhoofd … maar ook de rest van je lichaam. Oh ja, een glimlach is de kortste verbinding tussen twee mensen. Het werkt aanstekelijk.

5. Het vervolg …

Ik hoop dat deze blog waardevol voor je was. Zo ja, deel hem dan met anderen voor wie dit ook interessant kan zijn. Over 2 weken, op dinsdag 30 juli 2019, post ik de volgende blog over al weer het vierde aikidoprincipe dat luidt; doe alles vanuit je centrum. Een kernprincipe omdat dit gaat over jouw natuurlijke krachtbronnen. Je kunt daar dan de hele maand augustus mee oefenen zodat je startpunt voor na de zomer krachtig is.

Als jij niet kunt wachten dan heb ik een paar opties voor je:

  1. Lees mijn boek ‘Business aikido’. Via deze link kun je bestellen of blader door het boek: https://www.kiworkx.nl/boek/
  2. Inspirerende keynote voor je evenement? Een masterclass voor jouw (management)teamdag? Een meerdaagse teamtraining? 1 op 1 begeleiding?

Contact mij voor informatie: https://kiworkx.nl/contact/ of bel 06-41118827

Tot de volgende blog.

/door
, ,

Business aikido principe 2: ‘wees aanwezig in het moment’

Speciaal voor jou en voor jouw team post ik vanaf 18 juni om de week een blog waarin ik één van de 8 aikidoprincipes uit mijn boek ‘Business aikido’ uitwerk naar praktische waarde voor op de werkvloer. Voor een optimale start na het zomerreces met minder stress, minder fricties en met meer rust, evenwicht, resultaat en werkplezier. Business aikido ontving een shortlistnominatie voor Managementboek van het jaar 2019 en is dus volgens de vakjury een van de 5 beste managementboeken van het afgelopen jaar. Doe er je voordeel mee! Deze week het tweede principe:

‘Wees aanwezig in het moment’

1. Waarom?

Het enige moment waarop we invloed hebben, is het nu. Dat weten we natuurlijk al, wat echter nog niet betekent nog niet dat wij ook naar dit principe handelen en leven. Wat ons hierbij in de weg staat is ons ratio. Kort gesteld; te veel hoofd, te weinig gevoel. Moeiteloos dwalen we tijdens vergaderingen af naar zaken die beter hadden gemoeten of die we nog moeten gaan realiseren. Daarmee zijn we vertrokken uit et ‘nu’. Over het verleden, dat kunnen we niet meer veranderen, alleen maar accepteren. De toekomst moet zich nog aandienen dus daar kun je nu nog even niets mee. Voor beïnvloeden heb je alleen het nu en om dat effectief te doen is het zaak om in het moment aanwezig zijn, volledig ‘aan’ staan. De sleutel hiertoe ligt in aandachtig handelen.

2. Uit de organisatiepraktijk

Tussen mijn 25e en mijn 39e heb ik grotendeels in mijn hoofd geleefd. Dit realiseerde ik mij pas nadat ik in een burn-out belandde en op de terugweg daarvan meer inzicht kreeg in mijn eigen contraproductieve gedrag. Manieren die ik mij door de jaren heen sluipenderwijs had eigen gemaakt uit angst om fouten te maken, daarop aangesproken te worden, gekwetst te worden én omdat ik mijzelf had opgelegd dat ik in ieder geval professioneel moest zijn. Dat dit niet erg effectief was manifesteerde zich bijvoorbeeld tijdens vergaderingen. Ik was dan zo met mijzelf bezig dat ik feitelijk uit verbinding was met mijn omgeving. Beinvloeden deed ik vooral door te argumenteren en door, als ik hierop weerstand ondervond, mijn argumenten op een wat stelligere toon te herhalen. Luisteren deed ik maar slecht. Mijn invloed was daarmee maar beperkt.

Mijn besef hiervan markeert een punt van ommekeer. Ik besloot mijn patronen aan te kijken, hiervan los te komen en andere wegen te ontdekken. Aandacht was daarbij een sleutelwoord. Eerst voor mijzelf. Door eerst terug te gaan naar mijzelf – ik deed dit door op een rustige plek letterlijk mijn rug te rechten en bewust naar mijn bekkenbodem te ademen totdat ik mij ontspannen voelde – leerde ik mij steeds beter verbinden met mijn omgeving. Door in plaats van te argumenteren eerst maar eens te luisteren kon ik veel gemakkelijker meebewegen met anderen en invloed uitoefenen. Aanwezig zijn in het moment. Daarbij zag ik ineens allerlei kansen en mogelijkheden, die er voorheen waarschijnlijk ook al waren maar waar ik simpelweg geen oog voor had. Zo heb ik sindsdien vaak een verschil kunnen maken voor organisaties, zelfs op andere vakdisciplines dan het mijne. Nu nog steeds kan ik mij verwonderen over hoe kleine aanpassingen in gedrag een enorm verschil kunnen maken.

3. Achtergrondinfo

Om in het moment aanwezig te kunnen zijn is het dus zaak om je gedachtestroom even te laten. Dat is best uitdagend. Maar liefst 60.000 gedachten dienen zich dagelijks bij ons aan. Maar liefst 90% zijn dezelfde gedachten als de dag daarvoor. Zoals Albert Einstein al constateerde; ‘je kunt een probleem niet oplossen met de denkwijze die het heeft veroorzaakt.’ De oplossing kunnen we niet bedenken. Daarvoor is iets anders nodig. Een effectieve manier om je gedachtestroom te ‘parkeren’ is door iets te gaan doen waardoor je je aandacht ergens anders op richt. Bijvoorbeeld door terwijl je loopt iedere stap bewust te zetten, een deur aandachtig en zonder botsing te sluiten, die slok thee met je volle aandacht te drinken of door je kopje daarna in alle rust en zonder botsing op tafel te zetten. Vertragen versterkt dit nog eens extra. Zo kun je in kleine handelingen de rust terugpakken en helemaal terugkeren in het moment. Het is als mindfulness, maar dan terwijl je gewoon in beweging blijft.

Aikido beoefenen impliceert continu aandachtig in beweging zijn, in het moment en in verbinding met je omgeving. Dit maakt het ook zo’n bijzondere kunst. Eckhart Tolle, auteur van ‘De kracht van nu’ vat het mooi samen in deze quote: ‘in today’s rush we all think too much, seek too much, want too much and forget about the joy of just being’.

4. Er zelf mee aan de slag

  • Vertraag: Door wat te vertragen – de eenvoudigste manier is door simpelweg wat langzamer te gaan lopen – wordt je rustiger en neem je veel meer waar. Loop volgende keer, juist als er sprake is van druk, langzamer naar die voor jou belangrijke vergadering. Visualiseer daarbij dat je met je voeten de grond waarop je loop masseert. Binnen een halve minuut ervaar je rust. Een prima startpunt voor dat belangrijke moment.
  • Voorkom botsingen: Botsingen verstoren jouw rust, ook wanneer je dien net weer hebt hervonden. Dus; loop zonder met de grond te botsen, sluit de deur aandachtig, leg je spullen zonder botsing op tafel, vlei jezelf in de stoel en als je er vervolgens helemaal bent, geef het dan niet weg door gehaast je punt te willen maken. Laat eerst de ander aan het woord. Je kunt daar vervolgens vloeiend – lees; zonder botsingen – op inhaken.
  • In een keer goed: Doe wat je ook doet met de verwondering alsof je het voor de allereerste keer doet. Accepteer vervolgens het resultaat als ‘perfect voor dat moment’. Op naar het volgende moment.

5. Het vervolg …

Ik hoop dat je van dit moment hebt genoten en dat deze blog waardevol voor je was. Zo ja, deel hem dan met mensen voor wie dit ook interessant kan zijn. Over 2 weken, op dinsdag 16 juli 2019, post ik de volgende blog over het derde aikidoprincipe dat luidt; ontspan volledig. Die past perfect bij de vakantieperiode die we ingaan. Lees jij weer mee?

Als jij niet kunt wachten dan heb ik een paar opties voor je:

  1. Lees mijn boek ‘Business aikido’. Via deze link kun je bestellen of door het boek bladeren: https://www.kiworkx.nl/boek/
  2. Inspirerende keynote voor je managementdag? Een masterclass voor jouw teamdag? Een tweedaagse teamtraining? Contact mij voor informatie: https://kiworkx.nl/contact/ of bel 06-41118827

Tot over 2 weken!

/door
, , , ,

Business aikido principe 1: ‘accepteer de situatie zoals die is’

Speciaal voor jou en voor jouw team post ik vanaf 18 juni, om de week een blog waarin ik één van de 8 aikidoprincipes uit mijn boek ‘Business aikido’ uitwerk naar praktische waarde voor op de werkvloer. Voor een optimale start na het zomerreces met minder stress, minder fricties en meer rust, evenwicht, resultaat en werkplezier. Business aikido ontving een shortlistnominatie voor Managementboek van het jaar 2019 en is dus volgens de vakjury een van de 5 beste managementboeken van het afgelopen jaar. Doe er je voordeel mee! Deze week het eerste principe: 

‘Accepteer de situatie zoals die is’

1. Waarom?

We lopen allemaal tegen gebeurtenissen aan die we liever niet of anders zouden willen. Als het gaat om hoe hiermee om te gaan dan heb je grofweg twee opties; je gaat er tegenin of je accepteert de situatie zoals die is. Het verschil in de energie die het kost is groot. In het eerste geval reageer je als het ware met strijd. Je roeit dan als het ware tegen de stroom in en dat kost altijd energie. Niet alleen voor jou maar ook de ander(en) terwijl het niet of nauwelijks resultaat geeft. Zo verspillen we vaak tijd, energie en geld.

Door de feitelijke situatie te accepteren zoals die is, bewerkstellig je een aantal dingen: ten eerste begin je daarmee al wat te ontspannen. In plaats van tegen de stroom in te roeien laat je je als het ware door die stroom meevoeren. Daardoor kun je direct veel beter waarnemen en het lijkt alsof je in dezelfde situatie veel meer tijd en ruimte hebt. Je verspilt geen energie, hebt veel meer oog voor mogelijkheden, oplossingen en kansen en de weg naar resultaten is veel directer en korter. Bovendien ben je een veel aantrekkelijkere partner voor je omgeving.

2. Uit de organisatiepraktijk

Bij de reorganisatie van een middelgroot verzekeringskantoor zouden binnen de afdeling Marketing & Communicatie twee functies van junior communicatieadviseur komen te vervallen. Danielle, die al 6 jaar met veel plezier dat werk deed, was het hier grondig mee oneens. Zij zette haar hakken diep in het zand en wees elk voorstel voor ander passend werk af. Desondanks voltrok het reorganisatieproces zich langzaam maar zeker. Op een gegeven moment werd de spanning haar te veel waarop zij zich ziek meldde.

Sander daarentegen had de situatie na zijn aanvankelijke teleurstelling geaccepteerd en was daarop in gesprek gegaan over andere mogelijkheden binnen die organisatie. Dat waren er best een aantal. Naast verschillende verkenningen intern liet hij zich ook informeren over de mogelijkheid tot outplacement. Nu, een half jaar later, is Danielle nog in een intussen juridische strijd verwikkeld om haar gelijk terwijl de organisatie al lang en breed op weg is op de nieuwe koers naar een nieuwe toekomst. Net als Sander. Hij vond binnen twee maanden een leuke nieuwe baan bij een van de leveranciers. Zonder die reorganisatie was hij daar nooit opgekomen.

3. Achtergrondinfo

Acceptatie van een feitelijke situatie is heel wat anders dan je zomaar bij een situatie neerleggen. Het is juist slim en heel krachtig om jezelf even los te maken van je vaak contraproductieve primaire reactie om vervolgens bewust te kiezen wat voor jou (jouw team of organisatie) de beste vervolgstap is. Acceptatie lost misschien niet alles gelijk op maar het geeft je wel een ander vertrekpunt. Minder stress, meer overzicht en meer keuzeruimte en die voordelen zijn er direct op het moment van acceptatie.

In aikido is degene die reageert met weerstand in het nadeel. Je zet jezelf als het ware vast en bent dan voorspelbaar, traag, hoekig in de omgang en de kans op blessures zijn groter. Bovendien is het niet fijn trainen met iemand die continu weerstand toont. Een gevorderde aikidoka zal, zelfs op het moment dat hij niet meer kan voorkomen dat hij geworpen wordt, de situatie accepteren en binnen die situatie de beste optie kiezen. Bijvoorbeeld door even mee te bewegen tot hij weer de ruimte voelt om de beweging over te nemen, of door op volle snelheid te ontspannen en de worp te accepteren zodat hij direct aansluitend weer kan opstaan en door bewegen. Voor slachtoffergedrag is geen tijd.

4. Er zelf mee aan de slag

  • Verander het perspectief: De kern van leren accepteren is herkenning en verzachten. Herken je weerstand bij jezelf? Zet dan een stapje terug of opzij, kijk dan vanuit dat andere perspectief of je nieuwe mogelijkheden ziet. Die zijn er namelijk altijd.
  • Reflecteer regelmatig op je eigen gedrag: Inzicht in je eigen gedrag kun je vergroten door (voor jou belangrijke) incidenten te registeren en hierop te reflecteren. Achterin mijn boek ‘Business aikido’ vind je als bijlagen o.a. een ‘checklist in- of uit balans’ en een ‘cyclisch reflectiemodel’. Vanuit die eerste bijlage geef ik je hieronder uit een veel langere opsomming een paar veel voorkomende attitudes. Misschien kun je er nog een paar bij bedenken die op jou van toepassing zijn.
Focus op problemen Aandacht voor mogelijkheden/kansen
Discussie (standpunten uitwisselen) Dialoog (luisteren en elkaar vinden)
Klagen (slachtoffergedrag) Verantwoordelijkheid nemen
Overleven Voluit leven
Vechten, vluchten, verlammen Accepteren en handelen
. . . . . . . .

Een effectieve manier om op situaties te reflecteren is door deze concreet (max 1 A4’tje) te beschrijven in 4 stappen; 1. Wat zijn de feiten? 2. Wat is mijn beleving? 3. Wat voor betekenis/conclusie ken ik aan de situatie toe? 4. Wat ga ik volgende keer anders doen? Dit onderscheiden werkt verhelderend. Zodra je bent uitgeschreven is je hoofd weer leeg. Lekker!

  • Wees zacht naar jezelf: Vanuit krijgskunsten bezien is vallen en opstaan een voorwaarde om te leren. Wees dus zacht naar jezelf. Herinner jezelf hier aan door desnoods iets zachts bij je te dragen of op je bureau te leggen. Maak fouten, accepteer het en corrigeer open en ruimhartig. Beter nog; lacht er om en doe dat vooral samen met anderen. Het werkt ontwapenend en inspirerend.

5. Het vervolg …

De kop is er af! Ik hoop dat je je in deze blog herkent. Deel het met anderen voor wie dit ook interessant kan zijn. In de volgende blogs werken we toe van ‘zelfbewustzijn’ naar ‘vol in je kracht staan’, het van daaruit ‘anderen aanspreken in hun kracht’ en zo door naar ‘sterke teams bouwen’.

Over 2 weken, op dinsdag 2 juli 2019, post ik de volgende blog over het tweede aikidoprincipe dat luidt; wees aanwezig in het moment. Lees jij weer mee?

Als jij niet kunt wachten dan heb ik een paar opties voor je:

  1. Lees mijn boek ‘Business aikido’. Via deze link kun je bestellen of of door het boek bladeren: https://www.kiworkx.nl/boek/
  2. Inspirerende keynote voor je managementdag? Een impactvolle workshop voor jouw teamdag? Een tweedaagse teamtraining? Contact mij voor informatie: https://kiworkx.nl/contact/ of bel 06-41118827

Tot over 2 weken!

/door
, , ,

Grip op werkstress; herken deze drie fasen

Ontspannen en onder het genot van kop koffie zit ik in mijn favoriete grandcafé te lezen over de week van de werkstress 2015: 40% van de Nederlanders ervaart meer stress dan een jaar geleden. 1 op de 7 heeft er last van. Vorig jaar was dit nog 1 op de 8. Opnieuw voert werkstress de lijst van beroepsziekten aan en dit fenomeen kost onze samenleving jaarlijks zo’n 4 miljard euro, alleen het bedrijfsleven 800 miljoen. Eén overspannen werknemer is gemiddeld 180 dagen uit de running en kost een bedrijf zo’n 45.000 euro, exclusief eventuele kosten voor vervanging. Dit liegt er niet om en toch raakt het mij niet echt. Deze cijfers zijn te groot, te algemeen en te ver van mijn bed. Ik kijk naar buiten en overpeins mijn eigen ervaringen hieromtrent.

Stressopbouw in 3 fasen

Regelmatig werk ik met groepen rondom thema’s als presteren onder druk, omgaan met veranderingen en evenwichtig leiderschap. Stress komt daarin terug als o.a. oorzaak van verkramping in ons lijf, ons hoofd en dus ook in ons functioneren. Wij ervaren onmacht, reageren hierop door harder te werken en de paradox is dat wij daardoor juist minder bereiken. Om inzicht te geven in de manier waarop wij stress opbouwen schets ik dan een eenvoudige fasering die veel herkenning oproept.

Fase 1: Kracht: deze eerste fase is die van gezond functioneren. Inspanning en ontspanning zijn hier met elkaar in evenwicht. Dit is duurzaam. 

Fase 2: Kracht zetten: wanneer er meer van ons wordt gevraagd dan dat wij van nature aankunnen dan komen wij in deze tweede fase terecht. Kracht zetten heeft weliswaar effect waarbij opgemerkt dat wij voor een klein beetje extra resultaat onevenredig veel meer kracht moeten zetten. Wij raken uit ons evenwicht, ervaren stress en wanneer deze fase te lang duurt kan dit schadelijk zijn.

Fase 3: Kracht verliezen: duurt fase 2 te lang dan komen wij in de derde fase terecht waarbij wij een grens hebben overschreden. We ervaren krachtverlies en alles lijkt verkeerd te gaan. Ons lijf maakt gebruik van haar vetorecht, vaak met uitval als gevolg. Deze situatie kent alleen maar verliezers.

Herkenning

Op de eerste plaats is het zaak om te herkennen in welke fase wij verkeren. Fasen 2 en 3 zijn onze overlevingsmodus. Deze kenmerkt zich doordat wij alleen maar kunnen reageren (fight- or flight respons), vooral gericht zijn op de problemen die wij ervaren, redeneren vanuit schaarste en geen oog hebben voor onze omgeving of voor kansen die zich aandienen. We worden geleefd.

Dit in tegenstelling tot fase 1 waarin wij de ruimte ervaren om zelf te kiezen hoe wij met situaties om willen gaan. Wij zien oplossingen, redeneren vanuit overvloed en staan in volledig contact met onze omgeving. Natuurlijk hebben wij niet alles in de hand maar in deze staat van zijn kunnen wij daarmee comfortabel zijn.

Duurzaam en gezond functioneren doen wij dus in fase 1. Maar ja, dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan.

Systeemdruk

Werkstress is inherent aan ons maatschappelijke systeem. Onze economische gedrevenheid en het accent hierbij op resultaten behalen heeft ons welvaartgebracht. De keerzijde hiervan is echter dat deze continue en steeds toenemende prestatiedruk knaagt aan ons welzijn. We zijn druk druk druk, streven alsmaar naar beter en we moeten meer realiseren met minder.

Elkaar onder druk zetten

Daarbij komt dat wij in deze dynamiek zijn opgegroeid waarbij wij het normaal vinden om elkaar onder druk te zetten. Vaak doen we dit onbewust. Denk maar aan het elkaar spammen met ongefilterde informatie, te laat en zonder duidelijke vraag, het elkaar bestrijden met argumenten tijdens een vergadering of door als manager nog snel even een spoedklus bij een medewerker te droppen zonder daarbij af te vragen of die het er wel bij kan hebben. We zijn doelgericht, hebben weinig oog voor elkaar en creëren zo onze eigen werkstress.

Stress de baas zijn

De oorzaak kennen is al een belangrijk deel van de oplossing. Volgens onderzoeken zijn een gebrek aan autonomie, lange werkdagen met een hoge werkdruk en het ontbreken van sociale steun de belangrijkste werkstressveroorzakers. Wat wij praktisch kunnen doen om stress eenvoudig te reduceren is te vangen in twee worden: bewustzijn en aandacht.

Bewustzijn

Wat het systeem ons ook dicteert, wij kunnen te allen tijde als eerste stap voor onszelf bepalen in welke fase wij ons bevinden. Vervolgens kunnen wij, indien in fase 1, bewust registeren hoe een gezonde balans voelt zodat wij, wanneer er onbalans ontstaat, dit snel herkennen en hierop actie kunnen ondernemen. Indien in fase 2 dan kunnen wij onze grenzen aangeven, de onbalans die wij ervaren bespreekbaar maken en samen naar oplossingen zoeken. In de derde fase kunnen wij hulp zoeken. Met iedere bewuste actie vergroten wij ons gevoel van autonomie. Wij nemen dan letterlijk het roer in handen en dat is handelen vanuit kracht. Bewust handelen is mindful handelen. Het geeft ontspanning.

Aandacht

Door aandachtig met anderen om te gaan voorkomen wij dat wij hen onbewust onder druk zetten. Meestal vraagt het niet meer dan een moment van oogcontact tot maximaal twee minuten om volledig aan te haken op die ander. Die voelt zich daardoor gezien en zal niet snel weerstand vertonen. Daarbij laat het stellen van een vraag, in plaats van het geven van een opdracht, die ander de ruimte om aan te geven of hij of zij er wel of geen werk bij kan hebben. Respectvol, wat letterlijk betekent; de ander opnieuw (re) zien (spect). In iedere situatie opnieuw. Zo spreken wij de positieve energie in elkaar aan. Aandacht is energie.

Van ver van mijn bed … naar heel dichtbij

Mijn onderzoek naar stress doe ik op de mat. In mijn geval aikido, een krijgskunst die is ontstaan vanuit de zwaardkunst van de samoerai uit het feodale Japan. Een aanval met een zwaard is extreem stressvol. Hierop reageren met kracht maakt dat ik volledig vast loop in een krachtmeting met mijn aanvaller. Dit is voor beiden een frustrerende ervaring. Lukt het mij echter om in diezelfde situatie ontspannen te blijven dan ben ik vrij, ervaar de ruimte om mijn eigen actie te kiezen en kan het contact met de ander moeiteloos doseren. Het meest bijzondere is echter dat de behoefte om mijn aanvaller uit te schakelen weg valt net als bij mijn aanvaller de behoefte om mij aan te vallen. De stress is volledig opgelost, ik ben aandachtig met mijn aanvaller omgegaan en we zijn beiden gegroeid in onze ontmoeting.

Startpunt

Zo’n verschil kunnen wij nooit realiseren door een vooraf bedacht resultaat centraal te stellen. De werkelijkheid ontvouwt zich namelijk nooit zoals wij die bedenken. Het gaat om een zo optimaal mogelijk startpunt; bewust, autonoom en met aandacht voor elkaar.

Ik probeer mij voor te stellen wat er zou gebeuren als wij zo met elkaar om zouden gaan in bedrijven en organisaties en trakteer mijzelf op nog een kop koffie.

/door